jueves, 26 de junio de 2014

sábado, 14 de junio de 2014

VIACRUCIS PUBLICADO NO LIBRO "CONTOS DE TABERNA" DE EDICIÓNS EMBORA


Historias case verídicas
Algúns matices arredor da felicidade, 
e que pequeno é o mundo (que non o universo) se o comparamos cun suspiro

Un viacrucis de Santiago Pazos


Primeira Estación
Din que dixo o famoso cociñeiro José Andrés sobre a súa experiencia de traballo con Ferran Adriá, outro cociñeiro aínda máis relevante: “Ferran probaba todo e alentábanos a experimentar, a ir máis lonxe, en contra da lóxica; a buscar os límites. Moitas veces o Bulli estaba baleiro. Cobrabamos cando podiamos. Dicían que estaba tolo. É certo, estabamos chalados, pero nunca fun máis feliz”.

Segunda Estación
É moi común relacionar a tolemia, ou xa que falamos de cociñas, a gordura coa felicidade. Rara vez lembro escoitar a ninguén falar da tristura dun louco, ou dun gordo, agás dalgún estudo especializado. E pregunto eu se existirá a felicidade razoábel, se é unha enfermidade, ou se podemos falar da posibilidade real de tal sentimento? Son pequenas cuestións de matiz que, penso, é preciso discutir a pesar de que vivamos nunha época en que todo se mira, e se manifesta, a groso modo e baixo consignas que son coma croios que esnaquizan as testas máis sofisticadas.

Terceira Estación
Non sabemos se por causas semellantes ás dos renomeados gastrónomos, ou por outras descoñecidas razóns. Os seus porqués terá. Argimiro Castiñeiras, dono e gran chef do restaurante “A ledicia” de Carballo, tamén é feliz. Ou así mo parece a min por como me saúda, sorrindo sempre que me ve. E, aínda que el non me vexa, tamén o albisco eu moitas veces, polas rúas ou nalgún garito, alegre e feliz. Así que se non me falla o ollo clínico, ten que selo e punto. E posto que os motivos máis sinceros que provocan os sentimentos pertencen á estrita esfera da intimidade, e os dixomedixome non son da miña competencia literaria, deixaremos ese tema para outro tipo de chismosos.

Cuarta Estación
O que si é certo, mil por mil, é que aquela tarde do 23 de xuño de 2014, Argimiro estaba tan contento que abriu o local máis cedo que de costume. Quería agasallar a uns amigos, que se ían xuntar alí para celebralo San Xoán cunhas boas xardiñas asadas, cun doce moi especial que levaba tempo construíndo e deconstruíndo, dándolle renda solta á creatividade culinaria do seu maxín. A torta que lles fixo con todo tipo de froitas confeitadas remedaba o estilo dun cadro de Arcimboldo que todos aplaudiron con ansia, para poñerse ás présas a buscar semellanzas do retrato con xente coñecida, sen atopar candidato axeitado. Cando Argimiro lles dixo que de cada un deles había unha parte naquel rostro, ninguén puido probar bocado de tanto noxo que lles deu. Só pensar que Juan Félix podía estar coméndolle a orella a Pablo, ou ver a Álex facendo o mesmo co ollo de Sebas, remexíalles o estómago. Pensaron que a tolemia, agora si, instalárase para sempre na cociña, mentres o autor daquela obra mestra mexaba coa risa.

Quinta Estación
Non sempre as grandes ideas acadan o resultado desexado. O mundo da arte está cheo de artistas incomprendidos e, hoxe en día, os cociñeiros modernos sonche artistas que beben de disciplinas que van dende o naturalismo ou a química ata a filosofía ou a estética. Agora ben, segue a ser máis doado latricar, e aínda achegarnos a un bo entendemento, sobre se o urinario de Duchamp é arte, ou unha tomadura de pelo, que poñerse de acordo en se é un sacrilexio, ou non, facer unha lasaña de filloas con grelos, ou unha torta de lacón con grelos gratinados con queixo da Arzúa, estando o cocido galego de sempre no que o grelo é o rei. Non esquezades que a beleza hai que buscala coa mirada que sae dos adentros, e no cotián tamén hai dabondo.

Sexta Estación
En moitos casos é ben certo que, como di Lao Tse, canto máis lonxe se vai, menos se sabe. Andrés e María non tiveron que saír de Carballo para comprobar que eran quen de viaxar no tempo. Mentres ían de camiño cara “A ledicia”, establecemento onde celebraran o banquete nupcial, para festexar as súas vodas de ouro, sentaron un momento a carón da esvelta palmeira que segue a presidir o xardín e, deixándose levar polos recordos, sentíronse coma cincuenta anos antes, na intimidade dun daqueles banquiños de madeira pintados de cores que arrodeaban, entre rosas, aquela árbore maxestosa antes da última contrarreforma. Abrazados, pecharon os ollos e déronse un bico longo. Sóubome como a primeira vez, dixo el. Mal demo os leve! Aínda recende a rosas, contestou ela. Isto é o bo de manter viva a memoria, un cofre cheo de lembranzas que reverdecen no corazón.

Ilustración de Cheiño

Sétima Estación
Aínda que para viaxe curiosa a que fixo a Londres o meu amigo Anxo. Cando se baixou do tren que o levara desde o aeroporto de Heathrow a Victoria Station, topou cun grupo de rapaces que estaban xogando despreocupados, con tan mala sorte, que un deles, ao tropezar con el, tirouno no chan esfolándolle o nariz. Cando, buscando algún agarimo que lle servise de consolo, chamou dende o hospital a Lucía, a súa noiva querida, para contarlle o sucedido, a ela deulle un ataque de risa tan grande que, entre gargallada e gargallada, non foi quen de artellar palabra. Anxo, apesarado e dorido, colgou o teléfono e deuse conta de que xamais podería confiar na súa amada.

Oitava Estación
A confianza, para non perdela de boas a primeiras, é mellor non tela. Sabíao ben o infeliz Sebastián. Atribulado e tolo de amor, esnaquizaba en cen anacos un feixe de poemas escritos co sentimento máis puro que un poida maxinar, e lanzándoos ao aire diante de Mónica, declarábaselle para toda a eternidade ao tempo que se negaba a escoitar resposta algunha, fose cal fose o seu contido. Liberándose así de calquera atadura, dou por feito que aquela relación ía ser imposible. Puxo o dedo índice sobre os beizos da rapaza pedíndolle silencio, e colléndoa do brazo acompañouna ata súa casa. Díxolle adeus cun bico na fronte e desapareceu da súa vida para sempre. Por veces a conxunción harmónica, na que coexisten terra e ceo, racha de súpeto provocando unha dor insufrible da que só nos podemos librar fuxindo, sen miradas atrás, e se me apuran, case sen memoria nin corpo para sostela.

Novena Estación
Penso que o mundo dalgunha xente é tan pequeno que ben cabe nun suspiro. O universo, por contra, só cabe onde xa está, dentro de si mesmo. Adolfo, un home apoucadiño e cativo, entraba todas as noites na cafetaría preto da súa casa, sentábase nunha mesa á beira da porta e pedía un café negro e unha copa de augardente. Despois de beber dun trago longo o café, mollaba o filtro dun cigarro na copa de augardente e saía á beirarrúa a fumalo mentres miraba para o ceo, unhas veces estrelado e outras neboento, coma se perdera algo moi importante aló enriba. Logo de apurar o cigarro ata o mesmo filtro, machucábao ben coa punta do zapato e entraba de novo no local, pagaba a consumición, mollaba outro cigarro na augardente, e bebía a copa enteira dun grolo. Xa na porta, botaba un profundo suspiro, prendía o segundo cigarro, e sorría coma se fose o único ser vivo sobre da terra.

Ilustración de Manuel Pazos


Décima Estación
Aínda que para suspiro grande, case universal, o que botou un veciño dunha pequena aldea de Siberia chamado Iván Pavloski. Estaba tan bébedo, que saíu totalmente espido a rúa, a trinta graos baixo cero, para remedar a Massimo Girotti na película “Teorema” de Pier Paolo Passolini, que acababa de ver. Pero antes de volver ás présas para dentro da casa, tremendo co frío, botou un furacán pola boca que mesmo parecía que lle saía das tripas. Ao día seguinte, alucinando por mor dunha febre moi alta, chegou á conclusión de que a ficción é un mundo cheo de metáforas e que a realidade é fría, fría, ata dicir basta.

Undécima Estación
Haiche xente moi rara que vive nunha metáfora permanente, boas persoas que non fan dano a ninguén, e xente moi mala que vive enclaustrada nunha realidade conxelada, sen saír nunca fóra das catro paredes do seu pequeno cerebro, ignorante de todo o que acontece ao seu redor. Coma un veciño de Coristanco chamado Eulogio. Era dono dun can palleirán que non había noite do ano que non o espertase con tanto ouveo. Nunha delas ergueuse e enterrou o can vivo nun burato. Aquela noite durmiu á perna solta. Feliz coma un neno coa teta na boca, pero non feliz por raro, nin por tolo, nin por gordo, senón por ser mal bicho.

Duodécima Estación
É por iso que a felicidade pode ser moi inxusta. Está moi mal repartida e algúns teñen moi mala sorte na parte que lles toca. Edward Pickford Jr. puidera estar moi contento se a súa semellanza con Gregory Peck fose a guapura, pero o seu parecido non pasaba de sufrir o mesmo mal que o actor padecía na película “Spellbound” de Alfred Hitchcock. Cando vía engurras nun mantel víñanlle á cachola feitos lamentables do pasado, propios e alleos, e púñase a choricar sen acougo.

Décimo terceira Estación
Sinálao con acerto o escritor carballés Xurxo Borrazás na súa novela Criminal: “Uns teñen a sorte e outros agárdana ata a morte”. Agora que se é verdade que a sorte e a felicidade van parellas, aínda que nos dea noxo con só pensalo, moitos encontran as dúas, non a morte, senón agardando o mal alleo en vida. Unha e outra son tan traballosas que non me sorprende nadiña a actitude dos románticos de buscar a beleza na tristura máis apesarada e melancólica. E conseguírono. Quen non goza ao ler o Werther de Goethe? E cunhas bagullas de cando en vez? Sonche tan complicados os sentimentos do ser humano! Ao final, esa imaxe idealizada que temos da felicidade, dita así, co peito enchido, penso que non é moi doado acadala. Se cadra, así coma as raioliñas, que ora ves e xa non ves, sexa posible. Por iso, a xentiña da pé contentámonos con soñar nela.


Décimo cuarta Estación
Ao remate daquela noite de cachelas purificadoras para espantar ós meigallos, Argimiro botoulle unha última ollada ao Arcimboldo e sorriu, pechou o negocio e foise na procura dalgún garito para tomar unha copa antes de durmir e, se cadraba e topaba con quen, aínda botaría algún baile na verbena da praza do concello. Pero, ao cruzar o xardín, pareceulle escoitar un ouvido afogado e profundo ao lonxe que lle fixo tremelo corpo. Sen pensalo dúas veces tapou as orellas coas solapas do chaquetón, acelerou o paso, e tirou cara a súa casa as présas.