VANIA X VANIA (VERSIÓN 1)

 

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

FOTO DE VANESSA RÁBADE

 

UN CHEJOV ATEMPORAL

(A propósito de “Vania x Vania (versión 1)” de Teatro Kamikaze)

 

SANTIAGO PAZOS

Quizais este Tío Vania de Pablo Remón, autor da adaptación e director, sexa a obra que mellor representa o lema “Agora é sempre” deste FIOT 33. Un Chejov espido e atemporal que fala do que acontece nunha familia, que puidera existir en calquera época, centrándose nun personaxe non tan complexo como aparenta. Un home que se sinte fracasado e que mira ao seu redor cunha ironía existencial que agocha a fraxilidade que o corroe por dentro. Como ben sinala Remón, a Vania escapáselle o tempo e por moito que se empeñe non é un heroe tráxico, se non máis ben un heroe ridículo. Certo que o adaptador, ou reconstrutor,  converte este drama nunha especie de traxicomedia na que ningún personaxe parece ser quen debera ser. Un xogo ben interesante, por certo. De aí o interese teatral de repoñer a Chejov, (recordemos que nestes momentos hai catro versións da “Gaivota” en cartel e estas dúas de Vania), xa que os seus textos, orixinais ou adaptados, reflicten con precisión relacións persoais, familiares e sociais que se repiten permanentemente dende que o ser humano existe. E dicir, é un clásico tan inmortal como manipulable.

 

Un traxe que lle senta perfectamente a Javier Cámara, con ese estilo de actuar no que apreciamos sempre un toque de humor que se insinúa, non sempre explícito, pero si recoñecible. Algo que non lle pasa a Juan Codina, o profesor atormentado e enfermo de si mesmo que só quere aumentar, ou polo menos manter, os beneficios que recibe da facenda familiar. Tampouco se contaxia Israel Elejalde, como ese médico ecoloxista e alcoholizado namorado de Elena, segunda esposa do profesor, interpretada por unha excelente Marta Nieto, calculadora, que dubida entre manter o seu estatus acomodado ou dar renda solta a eses desexos que a teñen atormentada.  O mesmo que lle pasa a Manuela Paso, como Marina, unha criada que fai o papel de argamasa hipócrita para que esa familia non rache en mil anacos e poder manterse así como parte indispensable dun mundo que se derruba. Un mundo que só poderá salvarse grazas a Marina Salas, como Sonia, que se recoñece como único membro desa familia con capacidade para traballar e soster esa estrutura familiar en decadencia.

 

Ata aquí todo perfecto. Os actores cumpren con suficiencia o rol que se lles ten asignado. A escenografía, a parte desa columna de focos impoñente, consta de seis cadeiras que, dependendo de onde se poñan, marcan o momento en que cada personaxe debe ser protagonista mentres o resto está, sen estar, coma monecos inanimados. (Excelente, por certo, esa imaxe de Marina, a criada, hierática e inerme durante boa parte da obra). A estrutura escénica impresiona pola súa simpleza. Só necesitaron ter marcados no escenario os lugares exactos no que tiñan que situar cada cadeira.

 

O problema xurde cando te das conta que esta versión 1 non é outra cousa que unha lectura dramatizada dun texto que será representando nunha segunda parte que nós non veremos por cuestións técnicas. Aínda que, sendo xustos, teremos que destacar que algunha escena, como esa final da encarnizada pelexa con tiro incluído, ou algún dos moitos monólogos  que imprimen certa intensidade, elevan o nivel interpretativo a cotas extraordinarias. E a sorpresa dese feixe de rosas de plástico caendo sobre do escenario é un xesto poético de alto nivel, sobre todo se pensamos que estamos en días de honras funerarias.

 

Eu esperaba máis, pero non sabería detallar iso que me falta. Mais decateime de algo no que non reparara noutras ocasións. Todos estes actores declaman no mesmo ton, salvo Javier Cámara. Como se estudaran na mesma academia de arte dramático. Seguramente son percepcións dun repunante que termina con esta crónica bendicindo un FIOT que, aínda gozando moito, non cumpriu coas miñas expectativas.

 

Saúde, longa vida e ata o ano próximo.

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

 

 

 

LAS NIÑAS DE CÁDIZ

 

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

 

FOTO DE VANESSA RÁBADE

ENTRE RISAS E PAREADOS

(A propósito de “Las bingueras de Eurípides” de Las niñas de Cádiz)

 

SANTIAGO PAZOS

Estou seguro que as festas que organizaban as Bacantes na honra de Baco, na antiga Grecia, serían moi parecidas a esta que montan Las niñas de Cádiz en “Las bingueras de Eurípides”. Senón con ese estilo, si con esa intensidade e desmadre. O motivo desas celebracións era que as mulleres puideran liberarse da rixidez social que estaban abrigadas a respectar na vida cotiá. O que non creo é que tiveran tanta “guasa” como estas desinhibidas gaditanas.

 

Un estilo de teatro, en aparencia sen máis pretensión, para que o público pase un rato divertido e feliz. Claro que só con poñer un pouco de atención vemos que detrás de tanto cachondeo, Dionisios reencarnado nunha muller guerreira e empoderada,  agóchase unha vindicación feminista pola liberdade e contra o patriarcado clara e rotunda. “Gracia y salero” en cantidade, números musicais e chirigotas ata fartar, confidencias íntimas contadas con desenfado, sen dramatismos, e moita diversión. Son profesionais que che dan o pego aparentando ser un grupo de actrices e actores amateur que están de esmorga nunha noite tola.

 

Antroido gaditano en estado puro, incluídos os pareados típicos das cancións sarcásticas que as charangas cantan, polas rúas libremente, nesa época. Todo un acervo popular que Las niñas de Cádiz enaltecen con esa referencia a Euripides e á cultura clásica.  De todos modos, hai que recordar que o teatro en Grecia, na Inglaterra Shakespiriana, ou no século de ouro español era unha manifestación popular. Agora parece cousa de catedráticos, pero en cada unha destas épocas o público era o chamado populacho, así despectivamente. Pan e circo.

 

Teño que aclarar que non son un gran seguidor deste tipo de teatro tan burlesco. Sen embargo, penso que un dos éxitos do FIOT é programar teatro de variados estilos e para todos os públicos. E cando escribo estas crónicas intento deixar de lado os meus gustos persoais e centrar a atención en aspectos máis técnicos. Seguramente non sempre o consigo. E neste caso concreto, sería moi inxusto se non lles recoñecera o bo traballo que fan. Por outra parte,  o público gozou destas Bacantes bingueras, e moit@s non subiron ao escenario, nesa escena final desenfreada, porque non @s invitaron.  

 

Saúde e longa vida…

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

CASTING LEAR

  

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

FOTO DE VANESSA RÁBADE

 

O REI LEAR COMO ESCUSA

(A propósito de “Casting Lear” de Andrea Jiménez, Barco Pirata e Teatro de la Abadía)

 

SANTIAGO PAZOS

O Rei Lear, e mesmo case todo Shakespeare reinterpretado ou deconstruído, é unha boa escusa para falar dun mesmo na actualidade. As sociedades cambian, mais os problemas existenciais permanecen. De aí que a proposta que se nos fai en Casting Lear non sexa outra cousa que un axuste de contas dunha filla co propio pai e con ela mesma. O dilema entre vinganza e perdón provoca unha vertixe tan angustiosa que coarta  a necesaria actitude de vivir en liberdade.

 

A estrutura da obra, en aparencia, é moi sinxela, un escenario baleiro cunha tarima no medio e unha iluminación moi coidada, creada por Judit Colomer, e unha boa actriz, Andrea Jiménez, tamén autora e directora, coa colaboración de Úrsula Martínez, que nos fala dos propios traumas coa axuda dun asistente que encarna o actor Juan Paños. Puro teatro. Como ela di, o teatro entendido como un proceso para atreverse a mirar. Unha viaxe emocional e intensa na procura de encher as propias lagoas referenciais, xa que a protagonista ten que elixir entre a dependencia paternofilial ou o teatro, optando polo mellor lugar do mundo que non é outro que un escenario onde poder confesarse publicamente.

 

E dicía en aparencia, porque para facer iso non precisaban de Lear. Mais o que converte esta obra nun artefacto escénico de gran nivel é que o Rei faixe presente interpretado por un actor distinto en cada función. Recurso moi interesante que lle permite crear dúas ficcións paralelas nun instante único e irrepetible. Por unha parte o clasicismo shakespiriano e, por outra, o realista e actualizado psicodrama terapéutico dunha rapaza moderna que, como Cordelia, é rexeitada polo seu propio pai.

 

Co que non contabamos nós, e que seguramente a propia Andrea Jiménez non esquecerá xamais, era que na función número 27 ese actor descoñecido non era outro que o admirado Quico Cadaval quen, por certo, coñece a Shakespeare dende todos os ángulos posibles. Así que sen desmerecer o traballo de Andrea, penso que Quico tivo unha desas noites na que demostrou que, ademais de saber contar historias como poucos poden facer, de dirixir e adaptar textos teatrais que permanecerán na nosa memoria como aquela “Noite de Reis” inesquecible, é un actorazo que se adapta perfectamente, e con nota sobresaínte, a calquera improvisación ou exixencia que o guión marque. Engadindo inspirado, como non podía ser doutro xeito, algún que outro comentario que arrincou as gargalladas do público aliviando un pouco ese dramatismo tráxico que domina esta obra. Como despois de espirse totalmente, menos quitar a camiseta para non coller frío no peito, pide desculpas por mostrar tan pobre instrumental. Como sabemos, tanto á boa comedia como á traxedia venlle ben sempre un toque discordante que rompa coa narrativa monocorde.

 

E por outra parte, Andrea, como Cordelia, queixase de que se ten que tragar a cólera, recrimina ao autor por non falar nunca dela e laméntase de que por amor perdoa e salva ao pai, a Lear na ficción e ao propio na realidade aciaga, mentres ela é condenada. Perdoar é unha forma de esquecer, di Cadaval como Lear antes de morrer. E chegado ao final, nun longo monólogo na defensa do teatro, Andrea pontifica con certeza “todo se rompe dentro cando ves algo con tanta verdade”.

 

Había tempo que non gozaba tanto do teatro como neste Casting Lear. Intelixente na montaxe e interpretada con intensidade, sentimento, e un punto de ruptura iconoclasta e contraste argumental que acrecenta a miña confianza en que esta arte segue a ser un espazo creativo, efémero, cambiante, e cheo de esperanza. Parabéns.

 

Saúde e longa vida…

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

 

 

ALMEALERA

 

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

 

FOTO DE VANESSA RÁBADE

RECORDAR, RECUPERAR, OU DEIXAR PASAR

 (A propósito de “Una rueda que da vueltas (Entre molinos de agua y otras cosas en peligro de extinción” de Almealera)

SANTIAGO PAZOS

Acabo de ler un libro editado por Espiral Maior que se titula “Os cómaros da vida”, de Xosé Antonio Andrade. Uns diarios nos que, fundamentalmente, o autor se ispe interiormente para reflexionar e cuestionar a propia existencia. Pero unha parte moi importante desta obra está dedicada a recordar e recuperar prácticas  da relación do home co seu entorno natural que o chamado progreso vai desbotando.  Involución irreparable, diría eu, se concordamos que a memoria da paisaxe é unha parte inseparable da propia conciencia do ser humano para poder situarse no mundo que habita.

E “Una rueda que da vueltas” trata, precisamente, de recordar, defender e recuperar ese patrimonio, tanto material como inmaterial, desas costumes e palabras que se perden e desaparecen, con testemuñas documentais que ilustran o traballo propiamente teatral e posta en escena de Laura Santos.

Non importa moito, neste caso, se a interpretación foi máis ou menos excelente porque a idea que se defende ten suficiente compromiso, identidade e intensidade como para que mereza a complicidade do espectador. O progreso non é tal sobre terra chamuscada. A evolución natural non ten que arrasar con todo o que nos precede.

Entendo que a proposta desta obra non é volver a un pasado de imposible retorno, senón manter e destacar a memoria de como se facía vida nunha época no tan lonxeva. O que antes se facía coas mans agora se fai con artefactos tecnolóxicos. Nada que obxectar. Pero non está de sobra que nos recorden que antes de sementar o trigo, para facer pan, había que arar a terra, deixar espigar, segar para recoller, separar o gran dá palla, e levar a trillar no muíño para ter boa fariña.

Este é un tipo de teatro para preservar a memoria e aprender, necesario para coñecer o lugar do que vimos e contrastalo co mundo no que estamos. Nin o pasado foi mellor, seguramente, nin o presente é tan marabilloso. O importante é non esquecer e evolucionar con sentidiño. Ter conciencia etnográfica é como intentar pescudar para saber de onde vés, porque saber a onde vas é fariña doutro saco.

Saúde e longa vida…

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

 

 

 

LOS AMIGOS DE ELLOS DOS

 

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

FOTO DE VANESSA RÁBADE

 

FAENA DE ALIÑO

(A propósito de “Los amigos de ellos dos” de Producciones [OFF] e Vania)

 

SANTIAGO PAZOS

No mundo da tauromaquia acostumase chamar “Faena de aliño” cando o toureiro fai un traballo sen adornos e con pouco interese, para cumprir sen máis. Case o mesmo que puidemos ver na representación desta obra. Dous actores con oficio que desempeñaron os seus roles sen outra ambición que cumprir co sinalado polo director e recitando un texto no que os conflitos carecen de forza narrativa. Si, é unha comedia con acertos cómicos que arrancan algún que outro sorriso, pero é tan plana que esa estrutura básica de introdución, nó e desenlace, que marcan os tempos no teatro, dilúense coma o azucre na auga quente.  Esperamos que ocorra algo que nunca sucede, como eses personaxes absurdos de Beckett.

Penso que non é culpa dos actores, que fan un traballo bastante eficaz. Unha Malena Alterio conservadora e de expresión e movementos tan contidos que, por veces, parece que non está en escena. Garda secretos dos que non quere falar e sempre inclina a balanza cara esa zona de confort na que se sente segura. E un David Lorente expresivo, visceral, que enche o espazo con soltura e potencia interpretativa. Destacan eses rexistros de home pusilánime e choromicas que, sabendo cal é o seu lugar na escala social, quere rebelarse aínda que só sexa na intimidade matrimonial. Di el, queixoso, que se aparenta que goza, aliviaralle o sentimento de culpa a esoutra parella de triunfadores que lles están a dar un plantón definitivo.

E digo que non é culpa deles porque vese con claridade que a man do autor e director, Daniel Veronese, está a mover todos os fíos, controlando que eses actores non crucen a liña interpretativa que el ten marcada no texto. Son unha parella con personalidades tan nítidas e definidas que non permiten ningún cambio de rexistro dramático. Estou seguro que eses actores teñen outras capacidades, pero aquí teñen que ser precisos e, como bos profesionais, cumprir con ese guión pactado.

Destacar, por suposto, a escenografía de Elisa Sanz que, cuns paneis retráctiles, un bloque de cemento que garda un ascensor, (metáfora dese chamado ascensor social que tan mal funciona na realidade), e unha mesa de pino con catro cadeiras, consegue crear un espazo diáfano e angustioso. Sobre todo nese final que, esteticamente, si sorprende.

Recordar, finalmente, que Veronese é arxentino e que precisamente o día anterior puidemos ver esa ampulosa interpretación de Roberto Peloni en “El brote” da Compañía criolla, tamén arxentina. E que o contraste entre esas dúas formas de entender o teatro é tan grande que non conduce, irremediablemente, a reflexionar sobre as artes escénicas como se foran un campo de minas e conflitos que temos que cruzar sen prexuízos. Precisamente, nas diferenzas entre estilos e propostas é onde reside toda esa potencia creativa artística que ten o teatro. Por fortuna, sempre crítico.

Saúde e longa vida…

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

 

 

 

EL BROTE

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

 

FOTO DE VANESSA RÁBADE

ENTRE A REALIDADE E A FICCIÓN

 (A propósito de “El brote” de Compañía Criolla) 

SANTIAGO PAZOS

Algo pasa cando o teatro fala sobre de si mesmo e a ficción e a realidade converxen nun conflito existencial. Neste excelente texto de Emiliano Dionisi descubrimos que os actores non só son un monicreque que o director move ao seu antollo senón que son persoas con ambicións as que “os soños se lle moven entre as mans” como ben di Roberto Peloni. Un actor maxistral que defende este monólogo cunha enerxía que desborda.

Ao texto e a dirección non se lle pode poñer ningún pero. As transicións que van da ficción teatral, con textos ben escollidos de obras clásicas recoñecidas que van desde Sófocles a Lorca pasando por Shakespeare, á situación persoal dun actor cheo de dúbidas, envexas e reproches están perfectamente delimitadas. Como sinala o protagonista, o teatro é o que ocorre nese espazo que existe entre os actores e o público. Unha distancia tan curta, ou longa, que só depende da conexión e complicidade que se produza nese momento único que é o que dura a función que se está a representar. No teatro nunca hai volta atrás. De aí  a súa actual e presencial frescura e grandeza inmediata.

A propia escenografía, sinxela pero efectista, xoga coa luminotecnia para marcar eses cambios de rexistro que precisa o actor que representa un papel determinado e o ser humano que se queixa das variadas circunstancias que afectan a súa integridade vital. Catro cadeiras negras que van mudando de lugar, unhas liñas de focos no chan do escenario que cambian de cor para resaltar os distintos ambientes, e un gran cortinón recollido durante toda a función que ao final cae de súpeto indicando que nos acercamos a un final onde todo reproche claudica. Quizais o momento máis lírico e poético, dende o punto de vista escénico, de toda obra.

Outra cousa é a técnica ou método de traballo de Roberto Peloni como actor. Esa proxección de voz tan artificiosa, esa esaxerada maneira xestual que utiliza para dirixirse ao público, esa cadencia na voz tan pouco natural, lévanos a un teatro pouco actual. No teatro moderno trabállase con prácticas máis introspectivas, intimistas. Os sentimentos brotan contidos, como para dentro. E o público entende que os silencios claman xustiza tanto coma os berros máis aterradores.

É un actor excepcional que declama nun estilo que nós xa tiñamos esquecido. Non lle quita mérito. Supoño que tamén o director ten algo que ver nesa maneira de “serruchar el aire”. A min paréceme excesivamente altisonante. Pero tamén temos que recoñecer que é unha compañía arxentina que utiliza códigos de actuación aos que non estamos acostumados ou descoñecemos. Seguramente pedirlle contención xestual a esta maneira de facer teatro que procede da propia cultura e carácter, sería como pedirlle ao teatro Noh xaponés que mudase eses rexistros rituais que o caracterizan.

A min, aínda con estas cuestións de estilo que me poden gustar máis ou menos, paréceme que tanto actor como autor e director fan un labor encomiable. E, por outra banda, temos que felicitarnos porque despois de varios anos de ausencia internacional o FIOT recupera parte do propio nome.

 

Saúde e longa vida…

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA 

PAULA QUINTAS

 

 (FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

 

FOTO DE VANESSA RÁBADE

A VERTIXE COMO PROCESO CREATIVO

(A propósito de “Multiperspectivas#3” de Paula Quintas Cía.) 

SANTIAGO PAZOS

 A proposta de Paula Quintas neste Multiperspectivas é todo un reto de investigación das artes escénicas porque, aínda que o nexo de unión sexan as técnicas circenses, xuntar danza, improvisación teatral, tecnoloxía e performance, nun todo harmónico e compacto non é nada sinxelo. De aí que a min me resultase máis un experimento que unha peza acabada. Circunstancia que non determina negativamente na calidade artística do que puidemos ver neste OTNI, senón que nos incita a reflexionar sobre da hibridación conceptual, técnica e interpretativa na que se moven os artistas que queren traballar con liberdade rompendo con eses compartimentos estancos aos que estamos acostumados os espectadores. Con máis motivo se como público formamos parte da montaxe convertidos en elemento indispensable.

Se hai que rachar coa narrativa textual faise, non sempre temos que seguir cun guión predeterminado. A encrucillada de camiños nas artes é esa pólvora que o cerebro precisa para espertar e crear. Claro que nunca ocorre de xeito espontáneo. Hai que ter a mente aberta e receptiva e o corpo preparado como demostrou Paula. Todo parecía improvisado menos a súa capacidade para contar, a través do movemento, unha historia que só se pode entender dende a sensibilidade  máis íntima. Esa é a linguaxe da danza que ela domina. Nunca entenderás nada se non conectas cos latidos internos desa artista que se expresa a través de espasmos sensitivos.

Realmente non necesitamos descifrar significados encriptados para desfrutar deses movementos equilibristas sobre dous arames. Tanto o circo como a danza, o teatro ou a performance comparten técnicas de ilusionismo e engano das que só gozaremos se miramos con certa inxenuidade. A vertixe cúrase con equilibrio emocional e visual.

Eu non creo que haxa límites entre disciplinas escénicas. Xa estamos de volta de tantos experimentos, que defender a pureza no mundo da creación artística non é outra cousa que un suicidio intelectual. Agora ben, fusionar non é compartimentar, polo que espero que neste proceso creativo os nexos de unión sexan menos evidentes e o cóctel resultante confunda gratamente as gorxas máis esixentes.

E deixando a un lado esas pequenas acotacións, aplausos e parabéns para Paula Quintas, e todo ese grupo de profesionais que a acompañan, por méritos propios.   

 

Saúde e longa vida…

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

 

 

 

JOSÉ RAMÓN HERNÁNDEZ / OSIKÁN

 

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

 

A FE E AS MONTAÑAS

(A propósito de “Eyilá ashé ebbora – archivo vivo de resistencia” de José Ramón Hernández / Osikán – Vivero de creación)

 

SANTIAGO PAZOS

Sempre me trabuco cos refráns, aínda que Carmen dime que o fago adrede para usalos en beneficio propio. Razón non lle falta. E, en concreto, ese que di que a fe pode mover montañas sempre me resultou desmesuradamente ambicioso. Recórdame un pouco ao ilusionista Uri Geller que dobraba culleres na televisión. Pura maxia. Xa que non creo que nin fe nin mente poidan intervir na física dos elementos e da materia. Agora ben, cada quen pode crer o que lle pareza. Sobre todo se falamos de teatro. Como acertadamente di Juan Diego Botto, nunha recente entrevista, hai algo marabilloso no teatro, algo que ten que ver coa liberdade.

 

E de fe e de montañas falounos José Ramón Hernández, director artístico de Osikán-viveiro de creación, para explicar ese proxecto realizado en Carballo dentro do Programa de Residencia Paraíso. Mágoa non poder ver a obra representada para ter datos estritamente teatrais e non só un discurso con tantos argumentos como, no meu particular punto de vista, contradicións.

 

O artista e investigador cubano, afincado en Madrid, defende que a fe e a espiritualidade son unha potencia política que pode favorecer a transformación social en aspectos tan preocupantes como a discriminación racial ou de xénero. Sen fe non hai revolución posible, di. E os instrumentos cos que traballa son rituais afrodescendentes e performativos das corporalidades periféricas, segundo podemos ler no programa do FIOT.

 

Eu non teño nada en contra das crenzas e rituais relixiosos, nin sequera teño nada en contra do Vudú, pero desde o coñecemento científico das ciencias sociais, e tendo en conta a propia historia, todos os avances e transformacións dos que goza o xénero humano veñen de loitas protagonizadas por movementos laicos tendo sempre en contra as elites relixiosas conservadoras. Iso si con moita fe e espiritualidade.

 

Non direi que o seu discurso non teña sentido nunha posta en escena experimental e alternativa, (precisamente esa é a especialidade do OTNI), pero querer extrapolalo como alternativa aos movementos reivindicativos político sociais non dependentes de prácticas relixiosas, aínda que a maioría desa xente teña crenzas diversas, paréceme pouco axeitado.  Será que eu veño do materialismo dialéctico?

 

Saúde e longa vida…

NOTA:

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

TALIA TEATRO

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

 

TEATRO COMPROMETIDO

(A propósito de “DeseXo” de Talía Teatro)

 

SANTIAGO PAZOS

Como xa saben hai moitos estilos e movementos teatrais, uns para divertir e pasar un rato de distensión e outros para reflexionar, debater e cuestionar a realidade social e os comportamentos humanos. Neste caso, Talía sempre fai teatro comprometido. Sirvan de exemplo “Unha inimiga do pobo” ou “Morte accidental dun anarquista”. E tamén teatro intencionadamente educativo, como “Bicos con lingua”, “Pelos na lingua” ou “A parábola do Angazo”. Tampouco quero facerlles unha biografía pero penso que é preciso citar esas obras para recoñecerlles a valentía que teñen para enfrontarse a temas polémicos e de complicado consenso coma o que tratan en “DeseXo”. É dicir, falar de sexo rompendo con todo tipo de estereotipos. Obra na que contaron coa colaboración da sexóloga Bárbara Penas.

 

Cunha escenografía sinxela e minimalista, dúas ventás coas que van formando diversos espazos escénicos, Marta Rios e Dani Trillo, ben dirixidos por Diego Rey, (tamén autor da obra), van parodiando as múltiples circunstancias que afectan a un tema tan importante nas nosas vidas. Falar de sexo nun escenario con humor quítalle dramatismo a esa experiencia, non sempre gratificante, que moitos tivemos e que tamén terán os que veñen detrás. Falan dos medos e fracasos desa primeira vez, da idealización frustrada dun acto no que amor, desexo e ansiedade forman parte dun cóctel explosivo, da inexperiencia e falta de información e de educación adecuada, (en parte pola vergoña que senten os que deberan impartila), do acceso á pornografía facilitada polas modernas redes sociais, polo xeral cheas de violencia de xénero e publicitando comportamentos vexatorios, e do escurantismo que segue a impoñerse por prexuízos e influencias relixiosas.

 

Unha obra necesaria e reivindicativa que denuncia, entre risas, a falta dunha educación sexual axeitada. Non só para esas mozas e mozos que acudiron a vela en Carballo, senón para moitos pais e docentes que rexeitan da súa responsabilidade e manteñen como tabú algo tan natural.  

Saúde e longa vida…

NOTA: 

ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA

 

 

  

IRIBARNE

 

(FIOT 33)

FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO DE CARBALLO

 

FOTO DE VANESSA RÁBADE

PERMITAN QUE NON RÍA

 (A propósito de “Iribarne” de Butacacero)

 

SANTIAGO PAZOS

Se por algo me gusta o teatro é por esa capacidade crítica, liberada, burlesca e iconoclasta que ten. Enriba dun escenario todo é posible. Os choros e as risas conviven nunha espiral enganosa de confusión e sorpresa. E na bufonada “Iribarne” concorren todos estes elementos para maior gloria da autora e protagonista Esther F. Carredeguas. Ou iso pensará ela.

 

Mais a realidade é que rompe cunha norma fundamental, imperdoable desde o meu punto de vista. As historias han de ser contadas tal e como foron, non instrumentalizadas para construír un discurso interesado. Sempre caben interpretacións alternativas, claro. A chanza é saudable, necesaria e sempre merecedora dun aplauso. Que seriamos nós sen esa retranca tan creativa que nos identifica e caracteriza. Non cuestiono o estilo interpretativo, áxil e ocorrente. Tampouco o traballo de dirección, nin o labor do resto de actores. Os erros son de índole textual, conceptual e tamén de falta de rigor histórico.

 

Tres horas son unha vida se a metade están baleiras de contido. Son un calvario para moita xente que vivimos esa época tan recente e coñecemos persoas e acontecementos que aquí aparecen deturpados. Xa nos poden poñer a bailar Boney M. na discoteca que non pasamos polo aro. O tratamento que lle dan a Carmen Díez de Rivera é insultante e mesmo antifeminista, e o de Paquita, Paquita, Paquita, multiplicado por cen cando se refiren a Franco, roza a homofobia, cando ben puideron tachalo de ditador sanguinario. As descalificacións maliciosas de Alberti e a Pasionaria, de Carrillo e mesmo de Suárez, coma un can, son denigrantes. Se iso é comedia e humor actual, a min téñenme que perdoar que non ría. Que lle imos facer! Tampouco me fan gracia Trump, Bolsonaro, Milei ou ese de Tesla que quere vendernos autobuses e taxis sen condutor.

 

Parece que quixeron emular a Boadella con aquel Ubú Rey sobre Pujol e terminaron facendo un enxalzamento de Fraga como se foxe un camaleón transformista dedicado, nos últimos anos, a enfeitizar a eses galegos que non sabían se subían ou baixaban. Tópicos que se sosteñen con pezas teatrais coma esta.

 

Todo isto, por suposto, é teatro. Tamén esta crónica é puro teatro. Pero, en secreto, direilles algo, non me descubran despois: eu, para escribir este artigo incómodo tiven que ler un lote de artigos e documentos, aparte de ter boa memoria por ter vivido neses tempos dos que esta autora fala con tanta lixeireza.

 

Serei maleducado! Nin sequera lles din ese aplauso de respecto que considero de xustiza polo traballo feito, mal ou ben. Pero lean o que di Javier Ortiz, un crítico teatral que acostumo a seguir: “A Iribarne le pasa lo mismo que a los discursos de Fraga: le sobran (muchos) minutos y el final te pilla tan cansado que los hallazgos que pudiera contener se han perdido entre la morralla”. Engado que tamén perderon a memoria. Sempre estarei disposto a rir, pero as cóxegas xa non teñen efectos no meu corpo. Ímonos facendo vellos, quizais.........

Saúde e longa vida…

NOTA: ESTE ARTIGO FOI PUBLICADO NA EDICIÓN PARA BERGANTIÑOS DE LA VOZ DE GALICIA