XOGANDO A NON SER QUEN ES

ADOSADOS

Artigo publicado na revista das festas de San Xoán

CARBALLO 2015

XOGANDO A NON SER QUEN ES

TEXTO: SANTIAGO PAZOS

ILUSTRACIÓNS: JUJOBACA (Juan Barro)

“Puedes ser o no,

según la ocasión en que te encuentre,

un pedazo de cielo o de asfalto.”

(Do libro inédito “Eres y no eres, Reno” de Marco Orsini)

Non, descoidade, non é a miña intención darlle una reviravolta á dúbida existencial de Hamlet, destripar a psicanálise freudiana, ou abondar enriba do que xa se ten dito ó redor do yin e do yang. Sería moi fachendoso pola miña parte intentalo, e tampouco estamos no lugar axeitado para tal tarefa. Como ben di Marco Orsini, podemos ser e, nuns intres, deixar de ser. Así, sen máis caralladas que as circunstancias van impor.  Así que podedes estar tranquilos, non é cousa de provocar crises de identidade, nin de intentar arranxar a vida allea cando aínda non damos ben conta da nosa. Xa digo no título que imos tratar dun xogo, sen maldade.

Partimos do suposto hipotético que todos, ou case, estamos moi contentos de nós mesmos, de como somos e de como nos ven os que teñen a ben mirar para nós. Agora ben, non me negaredes que, de cando en vez, fartádesvos un pouco de vós mesmos, ou tendes días que non vos aguantades nin en pintura facendo voso ese verso de Gabriel Celaya que di: “Los espejos no reflejan: transparentan”. E tampouco diredes que ás veces, só ás veces, cando vedes a outra persoa cavilar para os seus adentros, ensimesmada ou perdida, non vos gustaría estar nesoutra cachola para coñecer de primeira man eses pensamentos alleos, eses grandes segredos. Xa, non é moi doado recoñecelo, pero pensade que este artigo é coma un confesionario.

Ben, pois como iso non é posíbel na realidade, xoguemos a non ser quen somos, convertámonos en artistas de renome, fagamos como o escritor André Gide que dicía que un artista non debía contar a súa vida tal e como a vivía, senón vivila como quería contala. Nun intre, maxinemos que somos a persoa, á parte da propia nai, que máis admiramos do mundo enteiro, intentemos mirar con esoutros ollos, darlle voltas a esas cavilacións que non son as nosas. Deixade a un lado o medo e o aburrimento e arqueala cella como Clint Eastwood, pegádelle unha boa dentada ao cigarro habano como só el sabe, e rirvos do mundo e de vós mesmos aínda que sexa só para dentro.

Fixestes a proba? Seguramente xa erades uns especialistas na materia. De feito coñezo moitos profesionais que non saben que o son, quizais porque ninguén llo dixo, a min aínda non se me ocorrera escribir este artigo autobiográfico para contalo, ou non se pararon a pensar tal cousa. Quen sabe o que pasa polas cacholiñas atoladas desa xente que nunca se pregunta nada? Aló cada quen co seu tedio!

O escritor Enrique Vila-Matas, en “París no se acaba nunca”, queixábase pola inxustiza de non poder verse de forma diferente a como os demais o vían. “...Si al menos alguien, ya no digo mucha gente sino alguien, supiera verme idéntico físicamente a Hemingway...” Eu non podo queixarme, sempre fun Andy Warhol, e moita xente veme e trátame coma tal sen que teña que anunciar que se está a latricar cun artista pop de sona internacional. Sinto por Vila-Matas!

"Santi Warhol"

Xa de neno era moi fantasioso e, no meu propio universo mental, sempre fun quen me petou. Primeiro, moi cativo, empeñeime en crer que a miña verdadeira nai era unha marquesa que me abandonara por motivos pouco claros, máis tarde fun quen de cantar o “La,la,la” de Masiel. De mocete fun poeta, unhas veces Rimbaud, outras Gustavo Adolfo Becquer, San Juan de la Cruz , ou Federico García Lorca. E desde que souben de memoria “Unha vez tiven un cravo/  cravado no corazón”, fun e serei para toda a eternidade Rosalía de Castro.

Acordo tamén cunha noite de inverno, na Gran Vía madrileña, transformeime en Helmut Berger. Xa tiña gana de confesalo! Acababa de ver a película “Ludwig”, de Luchino Visconti, e saín tan embobado, tan embriagado de beleza mellor dito, que fun arrastrando a gabardina pola beirarrúa mollada, coma se fose unha desas grandes capas que lucía o rei de Baviera, ata que din coas narices contra un garda urbano que me espertou do meu soño cun berro. Só de lembralo penso que vou sufrir unha regresión.

"Espertanado dun soño"

Nalgún caso este xogo converteuse nunha obsesión, algo que non vos aconsello. Aló por 1979, un bo amigo regaloume “Narciso en el acorde último de las flautas”, un extraordinario libro de poemas que me abraiou dende o primeiro verso: “Se diría que estás aún en la balaustrada del balcón / mirando a nadie, llorando.” Obra dun autor, Leopoldo María Panero, que coñecíamos de coincidir na “Bobia”, local de referencia da movida madrileña onde tomabamos as cervexas ao mediodía de tantos domingos de Rastro. Rapidamente quixen ser él, e funo durante bastante tempo ata que o vin vomitando enriba da alfombra dun palacio. Non é broma.

Pero o seu poema titulado “Ma mere”, dedicado á súa “desoladora” nai, provocoume tal cúmulo de imaxes e sentimentos que aínda hoxe non puiden desfacerme deles. Non é que sexa moi longo, podería citalo enteiro, pero penso que os seguintes versos abondan para centrarme no que quero contar agora: “Y allí, en el teatro / vacío, / o bajo la carpa del circo abandonado, tres atletas /  -Mozo, Bozo, Lozo- / saltaban sin descanso, moviendo / con vanidad desesperada el trapecio / de un lado a otro, de un lado a otro…” Foi nesa sorte de humor agre, como para divertirse a costa do sufrimento alleo, onde comprendín que podía compartir o meu segredo e xogar en compañía.

Pensalo e poñelo en práctica foi todo a un tempo,  moitas noites cando, acompañado polos amigos Enrique Burgaleta e Alfonso Castro, regresabamos ata os colexios maiores onde viviamos,  dende o Pub “El boniato en flor” nos baixos de Moncloa, onde escoitabamos a Hilario Camacho e bebiamos absenta ata alucinar coma os poetas simbolistas aos que admirabamos e imitabamos en poemas a tres mans, maxinabamos que eramos Mozo, Lozo e Bozo. En transo, coma os tres equilibristas, saltabamos dun lado a outro da rúa sen descanso, perseguíndonos nunha brincadeira aloucada, sen parar de rir, case sen rumbo e sen acougo.

"Quen vés sendo?"

En realidade, o motivo deste artigo era falar de min mesmo, das cousas que me gustan, e contar algunhas batallas de avó. Pero tamén é certo, como volo digo, que nunca foi un problema para min iso de poñerme na pel doutros e figurarme ser algún personaxe literario ou cinematográfico que me gustase. Non tanto por ser outro calquera, senón por deixar de ser nalgún momento quen eu son, e logo poder regresar o meu corpo cunha mentalidade enriquecida polo coñecemento alleo. En definitiva, ser un mesmo todo o tempo da nosa vida ten que ser ben esgotador e aburrido, eu nono sei con moita certeza porque todo o tempo estou a ser calquera outro que me chame a atención ou me sorprenda.

Pois iso, abran xogo...

Saúde e boa festa.